Μάθετε τι συμβαίνει ανάμεσα στην Ινδία και το Πακιστάν

Η σχέση Ινδίας–Πακιστάν είναι σαν κακό διαζύγιο που δεν τελείωσε ποτέ — με πυρηνικά. Οι δύο χώρες έχουν μακρά ιστορία έντασης, που ξεκινά από τη διαίρεση του 1947 όταν η Βρετανική Ινδία χωρίστηκε σε Ινδία και Πακιστάν. Από τότε έχουν πολεμήσει τρεις μεγάλους πολέμους και έχουν συνεχείς εντάσεις, κυρίως για την περιοχή του Κασμίρ.

Το Κασμίρ είναι η βασική αιτία της κακής σχέσης Ινδίας–Πακιστάν και μοιάζει με ένα κομμάτι γης που κληρονόμησαν και οι δύο… και κανείς δεν θέλει να το αφήσει.

Πώς ξεκίνησε η φάση

Το 1947, όταν η Βρετανική Ινδία χωρίστηκε σε:

• Ινδία (κυρίως ινδουιστική) και
• Πακιστάν (κυρίως μουσουλμανικό),

το πριγκιπάτο του Τζαμού και Κασμίρ, με μουσουλμανική πλειοψηφία αλλά ινδουιστή μαχαραγιά, δεν ήξερε με ποιον να πάει. Όταν Πακιστανοί μαχητές προσπάθησαν να το προσαρτήσουν, ο μαχαραγιάς επέλεξε την Ινδία ζητώντας στρατιωτική βοήθεια.

Και έτσι… μπήκαν στον πρώτο πόλεμο.

Ποιος ελέγχει τι σήμερα:

• Ινδία: ελέγχει περίπου το 2/3 του Κασμίρ, κυρίως το Τζαμού και την Κοιλάδα του Κασμίρ.
• Πακιστάν: ελέγχει το 1/3, γνωστό ως Αζάντ Κασμίρ και Gilgit-Baltistan.
• Κίνα: έχει πάρει κι αυτή ένα κομμάτι στα βορειοανατολικά (Aksai Chin), από πόλεμο με την Ινδία το 1962.

Γιατί υπάρχει ένταση:

• Εθνοθρησκευτικό πρόβλημα: Η πλειοψηφία στο ινδικό Κασμίρ είναι μουσουλμάνοι, αλλά ελέγχεται από την Ινδία, που πολλοί Κασμιριανοί δεν αποδέχονται.
• Ανταρσία και τρομοκρατία: Από το 1989, στο ινδικό Κασμίρ υπάρχει έντονη εξέγερση. Η Ινδία κατηγορεί το Πακιστάν ότι εξοπλίζει και υποστηρίζει τρομοκρατικές ομάδες.
• Κατάργηση αυτονομίας: Το 2019, η Ινδία κατήργησε το ειδικό καθεστώς του Κασμίρ (Άρθρο 370), πράγμα που εξόργισε το Πακιστάν και τους ίδιους τους Κασμιριανούς.

Γιατί δεν το λύνουν;

• Πολιτικά συμφέρει και στις δύο κυβερνήσεις να διατηρούν την ένταση για εσωτερική συσπείρωση.
• Η εδαφική παραχώρηση θεωρείται πολιτική αυτοκτονία για όποιον την προτείνει.
• Ο φόβος του «αν υποχωρήσω, θα το εκμεταλλευτεί ο άλλος».

Οι ΗΠΑ και η Κίνα δεν λύνουν το Κασμίρ, όχι γιατί δεν μπορούν τεχνικά, αλλά γιατί:

• Δεν τους συμφέρει άμεσα,
• Δεν θέλουν να ρισκάρουν χειροτέρευση,
• Και γιατί κανείς από τους άμεσα εμπλεκόμενους δεν είναι διατεθειμένος να το λύσει.

Ποιοι είναι οι Κασμιριανοί;

• Η πλειοψηφία στο ινδικό Κασμίρ είναι μουσουλμάνοι (περίπου 97% στην κοιλάδα του Κασμίρ).
• Πολλοί αισθάνονται ούτε Ινδοί ούτε Πακιστανοί, αλλά Κασμιριανοί, με δική τους ταυτότητα, ιστορία και γλώσσα.

Πώς ζουν;

Στο ινδικό Κασμίρ:

• Υπάρχει στρατιωτικός νόμος de facto με τεράστια παρουσία ινδικού στρατού.
• Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει:
  • Συλλήψεις χωρίς δίκη
  • Αποκλεισμοί διαδικτύου
  • Εξαναγκασμένες σιγήσεις δημοσιογράφων
• Από το 2019 (αφαίρεση αυτονομίας) το κλίμα έχει γίνει ακόμα πιο καταπιεστικό.

Στο πακιστανικό Κασμίρ:

• Υπάρχει μεγαλύτερη θρησκευτική ελευθερία, αλλά όχι απαραίτητα πολιτική.
• Το Πακιστάν ελέγχει τα μέσα, την εκπαίδευση και το πολιτικό τοπίο, οπότε και εκεί υπάρχει καταστολή σε όποιον μιλά για ανεξαρτησία.

Τι θέλουν οι Κασμιριανοί;

Υπάρχουν τρεις βασικές τάσεις:

1. Ανεξαρτησία – να γίνει το Κασμίρ ξεχωριστό κράτος (το πιο δύσκολο σενάριο).
2. Ένωση με το Πακιστάν – πιο δημοφιλές σε κάποιους μουσουλμάνους, αλλά όχι όλους.
3. Παραμονή με την Ινδία – περισσότερο υποστηρίζεται από τις ινδουιστικές περιοχές (όπως το Τζαμού).

Αλλά κυρίως, όλοι θέλουν να σταματήσει η βία και να ζουν χωρίς στρατό κάθε 50 μέτρα.

Γιατί δεν ακούγονται;

• Οι μεγάλες χώρες μιλάνε με κυβερνήσεις, όχι με απλούς ανθρώπους.
• Οι φωνές των Κασμιριανών φιμώνονται και στις δύο πλευρές όταν δεν ταιριάζουν στο αφήγημα.
• Στην παγκόσμια γεωπολιτική, δυστυχώς, ο ντόπιος πληθυσμός είναι η πρώτη παράπλευρη απώλεια.

Συμπέρασμα:

Οι Κασμιριανοί είναι:

• Μέσα σε μια διπλή μέγγενη: από Ινδία και Πακιστάν,
• Ξεχασμένοι από τη διεθνή κοινότητα,
• Και συχνά χωρίς φωνή στην ίδια τους την πατρίδα.

Επόλογος

Η Ινδία και το Πακιστάν, δύο χώρες με τεράστιους πληθυσμούς και πυρηνικό οπλοστάσιο, βρίσκονται ξανά σε επικίνδυνη κλιμάκωση. Η ιστορική τους πορεία είναι βαθιά σημαδεμένη από την αποικιοκρατία και τη βίαιη διάσπαση της Βρετανικής Ινδίας, που άφησε πίσω εκατομμύρια νεκρούς, εκτοπισμένους και βαθιές θρησκευτικές και εθνοτικές ρωγμές.

Το Πακιστάν παραμένει φτωχό, αγροτικό και στρατοκρατικό, με ισχυρές επιρροές από ΗΠΑ, Κίνα, Τουρκία και Σαουδική Αραβία. Η Ινδία, από την άλλη, εξελίχθηκε σε άνιση υπερδύναμη, με το BJP του Μόντι να προωθεί τον ινδουιστικό εθνικισμό, φιλοδυτικό προσανατολισμό και αυξανόμενη καταστολή μειονοτήτων και φτωχών.

Η αποικιακή κληρονομιά του “διαίρει και βασίλευε” και η απουσία ενός ενωτικού επαναστατικού κινήματος στην Ινδία, όπως υπήρξε στην Κίνα ή στο Βιετνάμ, κόστισε ακριβά. Οι διαιρέσεις, η φτώχεια, οι ανισότητες και η βία κατά των γυναικών παραμένουν βαθιά ριζωμένα.

Η Ινδία και το Πακιστάν είναι δυο χώρες εγκλωβισμένες στην πυριτιδαποθήκη της ιστορίας: γέννημα της αποικιοκρατίας, θύματα της γεωπολιτικής, και φορείς μιας εκρηκτικής κληρονομιάς που απειλεί διαρκώς να φουντώσει ξανά. Αν δεν επικρατήσει η λογική της αποκλιμάκωσης και της αυτοδιάθεσης των λαών, ολόκληρη η περιοχή –και ίσως ο κόσμος– θα συνεχίσει να ζει υπό την απειλή μιας καταστροφής που γράφτηκε με μελάνι, αλλά μπορεί να σβήσει με φωτιά.