Τίτλος ταινίας: Λαμπυρίσματα (Glimmers)
Σκηνοθεσία: Πιλάρ Παλομέρο
Σύνοψη: Η Ιζαμπέλ ζει δεκαπέντε χρόνια διαζευγμένη, μακριά από τον άνδρα της. Το γεγονός του επικείμενου τέλους του πρώην συζύγου της τη φέρνει μπροστά σε μια μεγάλη αλλαγή, καθώς η κόρη της, προσπαθεί να επανενώσει την οικογένειά της
Παίζουν: Πατρίθια Λοπέθ Αρναΐθ, Αντόνιο ντε λα Τόρε, Τζούλιαν Λόπεζ
Πόσο γλυκειά μπορεί να είναι μια ταινία για το θάνατο; Εάν το ερώτημα αποτελεί μια πάγια απορία των κινηματογραφιστών, η Ισπανίδα Πιλάρ Παλομέρο καταφέρνει να δώσει μια απάντηση. Μπροστά στον επικείμενο θάνατο του πατέρα, η Μανταλέν, η κόρη, προσπαθεί να επανασυνδέσει το ζευγάρι των γονιών της, διαζευγμένο για δεκαπέντε χρόνια. Ο καθένας έχει πάρει το δρόμο του, αλλά γρήγορα γίνεται φανερό πως άφησε πίσω του αστείρευτες πικρίες και ματαιώσεις.
Το πνεύμα του παρελθόντος, το οποίο κουβαλάει μέσα του κάθε παρόν, γίνεται εξ αρχής αντιληπτό, καθώς η πρωταγωνίστρια περιφέρεται σε ένα εγκαταλελειμένο παλιό σπίτι, που προσπαθεί να αναμορφώσει. Η κινηματογράφηση των παλιών αντικειμένων γίνεται από την Πιλάρ Παλομέρο σα χάδι πάνω τους. Μπορούμε να φανταστούμε τη ζωή που τα συνόδευσε, από την αισθητική τους, τη θέση τους, το τρυφερό βλέμμα της ηρωίδας πάνω τους. Ήδη έχουμε τη γλυκειά γεύση της νοσταλγίας να δίνει υπόσταση σε «πράγματα», θεωρητικά νεκρά. Έτσι κι αλλιώς, το φιλμ διακρίνεται σε όλη του την έκταση για τον τρόπο που η σκηνοθέτης στέκεται απέναντι -ή καλύτερα, δίπλα- στα αντικείμενα.
Γνωρίζει τον τρόπο να τα συνδέει με τα άτομα που τα «κουβαλάνε» μέσα τους. Μάλιστα, κάποιες φορές τα κουβαλάνε κυριολεκτικά, αφού οι μετακομίσεις-μεταβάσεις είναι συχνές στο έργο.
Κι ενώ μας συστήνεται ένα περιβάλλον φαινομενικά ήρεμο, το βλέμμα της πρωταγωνίστριας μοιάζει να το διατρέχει μια θλίψη, που το σκιάζει. Γρήγορα αντιλαμβανόμαστε το λόγο: ζει όχι μόνο διαζευγμένη, αλλά σε ουσιαστική διάσταση και με την κόρη της, η οποία δείχνει να δίνει προτεραιότητα στον ετοιμοθάνατο πατέρα. Όταν αρχίζει μια διαδικασία επανασύνδεσης του ζευγαριού, ξεκινάει ταυτόχρονα μια αμφοτερόπλευρη κατάδυση σε συναισθήματα θαμμένα στο βυθό.
Ο διακριτικός και διστακτικός τρόπος με τον οποίον η Παλομέρο προσεγγίζει τον άνδρα και τη γυναίκα αποτελεί και την κορυφαία αρετή της σκηνοθεσίας. Θυμίζει μια αναζωογονητική επαφή της μνήμης, με ό,τι την διαμόρφωσε σε τέτοια. Μικρές κινήσεις, ανεπαίσθητα αγγίγματα, ήρεμη επικοινωνία, αλλά και πρόσωπα σκιασμένα από το κοινό παρελθόν τους: εκεί όπου κατοικούν οι απωθήσεις της ζωής τους.
Σε όλο τούτο το σκηνικό, η γυναίκα -είτε ως μητέρα είτε ως κόρη- παίρνει φυσιολογικά το πρώτο πλάνο, με τον άνδρα, σε όλες του τις εκδοχές, να μένει απορημένος παρατηρητής. Για να πετύχει αυτή η ανισοβαρής κινηματογράφηση, απαιτείται μια ηθοποιός που να γνωρίζει το τρόπο να συνομιλήσει με την κάμερα, σε κοντινή ή μέση απόσταση. Το χαρισματικό, ανάμεσα στη θλίψη και στην ηρεμία, πρόσωπο της Πατρίθια Λοπέθ Αρναϊθ, αποτελεί την πλαστελίνη της ταινίας, την οποία η Παλομέρο γνωρίζει πως να τη διαπλάσει σε υλικό συναισθημάτων. Κυκλοφορεί ανάμεσα σε διαδρόμους υποφωτισμένους, παρακολουθεί πίσω από μισόκλειστες πόρτες, σα φιγούρα σε πίνακα του Βερμεέρ, ζητάει το τρόπο να ξαναμπεί στο δωμάτιο της ζωής.
Οι τελευταίες συναντήσεις με τον άνδρα της, όλες σκεπασμένες από ένα απαλό πράσινο φιλτράρισμα, που χαρίζει ηρεμία σ’ ένα θανατερό περιβάλλον, αποτελούν την αποσκευή για τη δική της μετάβαση στο παρακάτω του βίου της. Ο πατέρας με διάθεση φιλοσοφίας, μπροστά στην τελευτή του, η μητέρα με διάθεση εξοικείωσης με ότι πιο βασανιστικό αυτού του βίου.
Σα δώρο σε πρώην σύζυγο και κόρη, ο πατέρας χαρίζει με το τέλος του την ευκαιρία των δύο γυναικών να ξανασυναντηθούν ουσιαστικά και να πορευθούν μαζί στη συνέχεια. Το λεωφορείο το οποίο παίρνει την κόρη μακριά, στην πόλη όπου σπουδάζει, αυτήν τη φορά θα είναι με…επιστροφή. Και το πράσινο της προθανάτιας σιωπής των κλειστών δωματίων θα γίνει πράσινο φύσης και του ήλιου.
Αξιολόγηση: ***1/2
Διαβάστε επίσης:
Robert Benton: Πέθανε σε ηλικία 92 ετών ο Οσκαρικός σκηνοθέτης του «Kramer vs. Kramer» (videos)
Σινεμά: Τα τείχη κτίζονταν από δυο πλευρές – Μια ανατρεπτική ιστορία στη Μασσαλία
