Κλείνουν οι πύλες του Βατικανού σήμερα Τετάρτη 7 Μαΐου 2025 καθώς ξεκινά το Κονκλάβιο. Οι 133 καρδινάλιοι θα κλειστούν στην Καπέλα Σιξτίνα για να εκλέξουν τον νέο Πάπα.
Ο καθένας τους έχει ορκιστεί στα Ευαγγέλια να κρατήσει τις λεπτομέρειες μυστικές εφ’ όρου ζωής. Το ίδιο ισχύει και για κάθε άτομο που βρίσκεται μέσα στο Βατικανό κατά τη διάρκεια του κονκλαβίου.
Από τους δύο γιατρούς που είναι διαθέσιμοι για οποιαδήποτε έκτακτη ανάγκη, μέχρι το προσωπικό της τραπεζαρίας που μαγειρεύει για τους καρδινάλιους, όλοι ορκίζονται να τηρούν «απόλυτη και διαρκή μυστικότητα».
Οι καρδινάλιοι θα ορκιστούν στην Καπέλα Σιξτίνα, προτού ψηφίσουν για πρώτη φορά. Το πόσο θα διαρκέσει το κονκλάβιο είναι άγνωστο και θα τελειώσει μόνο όταν βγει λευκός καπνός από την καμινάδα της Καπέλας Σιξτίνα για να σηματοδοτήσει τον νικητή.
Σε πλήρη καραντίνα
Οι καρδινάλιοι θα διαμένουν σε κατοικίες εντός του Βατικανού και μπορούν είτε να περπατήσουν περίπου 1 χιλιόμετρο (λιγότερο από ένα μίλι) μέχρι την Καπέλα Σιξτίνα είτε να πάρουν ένα ειδικό λεωφορείο που περνάει μόνο εντός του σφραγισμένου χώρου του Βατικανού – και για αυτό, χρειάζονται και οδηγοί.
Σκοπός αυτού του περιορισμού είναι να εμποδίσει «κακόβουλες δυνάμεις» από το να υποκλέπτουν πληροφορίες ή να διαταράσσουν τις διαδικασίες και να διασφαλίσει ότι όσοι ψηφίζουν δεν επηρεάζονται από τον έξω κόσμο σε αυτό που ίσως αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες αποφάσεις της ζωής τους.
Κατά την είσοδο στο κονκλάβιο, όλοι υποχρεούνται να παραδώσουν όλες τις ηλεκτρονικές συσκευές, συμπεριλαμβανομένων τηλεφώνων, tablet και έξυπνων ρολογιών. Το Βατικανό διαθέτει τη δική του αστυνομία για την επιβολή των κανόνων.
«Δεν υπάρχουν τηλεοράσεις, εφημερίδες ή ραδιόφωνο στον ξενώνα για το κονκλάβιο – τίποτα», δήλωσε στο BBC ο Μονσινιόρος Πάολο ντε Νικόλο, ο οποίος ήταν επικεφαλής του παπικού οίκου για τρεις δεκαετίες.
«Δεν μπορείς καν να ανοίξεις τα παράθυρα επειδή πολλά δωμάτια έχουν παράθυρα προς τον έξω κόσμο.»
«Οι καρδινάλιοι είναι εντελώς αποκομμένοι από την επικοινωνία», δήλωσε η Ινές Σαν Μαρτίν των Παπικών Αποστολικών Εταιρειών στις ΗΠΑ.
«Υπάρχουν μόνο ασύρματοι για πολύ συγκεκριμένες περιστάσεις όπως “χρειαζόμαστε γιατρό” ή “εκλέχθηκε Πάπας”».
Και αν κάποιος παραβεί τους κανόνες, «τότε διατρέχει τον κίνδυνο αφορισμού», λέει ο ντε Νικολό, δηλαδή αποβολής από την Εκκλησία. «Κανείς δεν τολμά να τον παραβιάσει».
Ήδη χθες, το Βατικανό ανακοίνωσε ότι θα κόψει το τηλεφωνικό σήμα κατά τη διάρκεια του κονκλαβίου. Η μετάδοση θα απενεργοποιηθεί από τις 3 μ.μ. στις 7 Μαΐου και θα αποκατασταθεί μετά την ανακοίνωση του νέου ποντίφικα.
«Το σήμα θα αποκατασταθεί μετά την ανακοίνωση της εκλογής του ανώτατου ποντίφικα», ανέφερε σε ανακοίνωσή της.
Ωστόσο, η απενεργοποίηση δεν θα καλύψει την πλατεία του Αγίου Πέτρου, δήλωσε στους δημοσιογράφους ο εκπρόσωπος του Βατικανού, Ματέο Μπρούνι.
Τα φαβορί
Πέντε ονόματα ξεχωρίζουν ανάμεσα στους πιθανούς διαδόχους του Πάπα Φραγκίσκου:
Πιέτρο Παρολίν: 70 ετών. Ο πιο προβεβλημένος υποψήφιος για τη θέση του νέου Πάπα. Είναι ο δεύτερος στην ιεραρχία του Βατικανού από το 2013 και από τους στενότερους συνεργάτες του Πάπα Φραγκίσκου. Θεωρείται εξαιρετικός διπλωμάτης και μετριοπαθής, με σαφείς θέσεις σε διεθνή ζητήματα.
Λουίς Αντόνιο Τάγκλε: 67 ετών. Αποκαλείται «Ασιάτης Πάπας Φραγκίσκος» και είναι ιδιαίτερα λαοφιλής. Εάν εκλεγεί, θα είναι ο πρώτος Ασιάτης Πάπας, αντιπροσωπεύοντας μια νέα γεωγραφική περιοχή μετά την Ευρώπη και τη Λατινική Αμερική. Φιγουράρει στα επικρατέστερα φαβορί μαζί με τον 70χρονο Ιταλό Καρδινάλιο Πιέτρο Παρολίν και τον Ούγγρο Καρδινάλιο Πίτερ Έρντο. Το βίντεό του να τραγουδάει το «Imagine» του Τζον Λένον έγινε αμέσως viral.
Ματέο Ζούπι: 69 ετών. Ανήκει στους μεταρρυθμιστές και στον στενό κύκλο του Πάπα Φραγκίσκου. Έχει αναλάβει πρωτοβουλίες για τον πόλεμο στην Ουκρανία και υποστηρίζει προοδευτικές θέσεις για την LGBT κοινότητα.
Ο Αρχιεπίσκοπος της Μπολόνια και πρόεδρος της Ιταλικής Συνόδου, εκπροσωπεί τη νέα γενιά καρδιναλίων που έχει αναδείξει μια πιο κοινωνικά ευαισθητοποιημένη Καθολική Εκκλησία. Η προτεραιότητά του στις κοινωνικές ανισότητες, την φτώχεια και τα ζητήματα των μεταναστών τον καθιστά ιδιαίτερα δημοφιλή, ενώ ταυτόχρονα διατηρεί στενές σχέσεις με τη ρωμαϊκή παράδοση.
Πίτερ Έρντο: 72 ετών. Είναι ο μεγαλύτερος σε ηλικία και ο πιο συντηρητικός από τους υποψηφίους. Έχει αντιταχθεί στη χορήγηση της Θείας Κοινωνίας σε διαζευγμένους ή ξαναπαντρεμένους Καθολικούς, πιστεύοντας στην αδιάλυτη φύση του γάμου.
Η εκλογή του θα σηματοδοτούσε μια επιστροφή σε πιο παραδοσιακές αξίες, διαφορετικές από το όραμα του Πάπα Φραγκίσκου. Έχει επίσης συγκρίνει την υποδοχή προσφύγων με το εμπόριο ανθρώπων (human trafficking). Ο Έρντο έγινε καρδινάλιος το 2003 από τον Πάπα Ιωάννη Παύλο Β’.
Πιερμπατίστα Πιτσαμπάλα: 60 ετών. Ο Λατίνος Πατριάρχης Ιεροσολύμων είναι πολύ νεότερος από άλλους υποψήφιους και έχει μετατραπεί από «αουτσάιντερ» σε σοβαρό φαβορί. Είναι επικεφαλής των Καθολικών στους Αγίους Τόπους σε μία περίοδο έντονων γεγονότων στη Μέση Ανατολή.
Η εκλογή του Πιτσαμπάλα θα αποτελούσε σημαντικό γεωπολιτικό γεγονός, σε μια εποχή που η Εκκλησία έχει επικρίνει την κυβέρνηση του Νετανιάχου. Είναι επίσης σπουδαίος μελετητής της Βίβλου και προσωπικός εκλεκτός του Πάπα Φραγκίσκου, που τον καλούσε σχεδόν καθημερινά. Αναμένεται να συγκεντρώσει ψήφους στο κονκλάβιο, και αν δεν εκλεγεί τώρα λόγω ηλικίας, θα είναι δυνατός υποψήφιος στο μέλλον.
Ζαν-Μαρκ Αβελίν: 66 ετών. Γνωστός για τη φιλελεύθερη αλλά και συναινετική του στάση, ο Αρχιεπίσκοπος της Μασσαλίας είναι ένα όνομα που έχει αποκτήσει δυναμική και, όπως φαίνεται, απολαμβάνει σημαντικής υποστήριξης.
Λέγεται ότι ο Καρδινάλιος Αβελίν ήταν ο διάδοχος που επιθυμούσε ο ίδιος ο Πάπας Φραγκίσκος και πλέον αναδεικνύεται γρήγορα στον υποψήφιο των υποστηρικτών του. Αν και προηγουμένως δεν περιγραφόταν ως papabile (πιθανός για Πάπας), μετά τον θάνατο του Φραγκίσκου έχει προκύψει ως σοβαρός διεκδικητής ανάμεσα στους μετριοπαθείς.
Ο 66χρονος Γάλλος ιεράρχης κατάγεται από την πρώην γαλλική αποικία της Αλγερίας, αλλά έχει περάσει το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στη Μασσαλία.
Ο ιστότοπος College of Cardinals Report τον περιγράφει ως «αρκετά φιλελεύθερη μορφή, αλλά με τάση προς τη συναίνεση», γεγονός που τον καθιστά έναν υποψήφιο ικανό να γεφυρώσει τα χάσματα ανάμεσα στις διάφορες τάσεις της Εκκλησίας.
Ενόψει κοινωνικών διχασμών, γεωπολιτικών εντάσεων και της ανάγκης για ανανέωση, η απόφαση που θα ληφθεί μέσα στα τείχη του Βατικανού δεν θα καθορίσει μόνο την πορεία της Εκκλησίας – θα επηρεάσει και τον ρόλο της στον ευρύτερο κόσμο.
Το πιο απρόβλεπτο κονκλάβιο
Η παποσύνη του Φραγκίσκου χαρακτηρίστηκε από τόλμη, ανοιχτότητα αλλά και αμφισβήτηση. Η κληρονομιά του διχάζει: κάποιοι θέλουν να τη συνεχίσουν, κι άλλοι να την ανατρέψουν πλήρως.
Για μία σειρά από λόγους το φετινό θεωρείται το πιο αβέβαιο και απρόβλεπτο κονκλάβιο των τελευταίων δεκαετιών: Δεν υπάρχει ούτε ξεκάθαρος διάδοχος, ούτε ενιαίο εκλογικό σώμα, ούτε σταθερή κατεύθυνση.
Για αυτό και – σύμφωνα με τον Guardian – πρώην συνεργάτες και παρατηρητές στο Βατικανό συμφωνούν ότι η φετινή εκλογική διαδικασία θα είναι ιδιαίτερα δύσκολη, τόσο λόγω του μεγάλου αριθμού εκλεκτόρων (133 σε σύγκριση με 117 στο προηγούμενο Κονκλάβιο), όσο και επειδή πολλοί από αυτούς δεν γνωρίζονται προσωπικά μεταξύ τους.
Βέβαια, υπάρχουν εκτιμήσεις ότι οι οι Καρδινάλιοι θα προσπαθήσουν να καταλήξουν σε απόφαση μέσα σε λιγότερο από μία εβδομάδα, προκειμένου να αποφευχθεί η εικόνα μιας διχασμένης Εκκλησίας.
Για όσο πάντως κρατήσει η διαδικασία, τα διεθνή μέσα ενημέρωσης θα έχουν κατασκηνώσει στην Πλατεία του Αγίου Πέτρου και θα έχουν ζωντανή μετάδοδη.
Εκεί αναμένεται να συρρέει συνεχώς μεγάλο πλήθος πιστών, περιμένοντας υπομονετικά τον λευκό καπνό από την καμινάδα στην οροφή της Καπέλα Σιστίνα.
Οι τάσεις
Τα δύο προηγούμενα Κονκλάβια, το 2005 και το 2013, διήρκεσαν μόλις δύο ημέρες. Ωστόσο, ο Σουηδός καρδινάλιος Anders Arborelius εκτιμά ότι αυτή τη φορά η διαδικασία ενδέχεται να διαρκέσει περισσότερο, καθώς πολλοί από τους Καρδινάλιους που διορίστηκαν από τον Πάπα Φραγκίσκο δεν έχουν συναντηθεί ποτέ πριν στο παρελθόν.
Ο Πάπας Φραγκίσκος είχε θέσει ως προτεραιότητα τον διορισμό Καρδιναλίων από διαφορετικά μέρη του κόσμου, συμπεριλαμβανομένων χωρών όπως η Μιανμάρ, η Αϊτή και η Ρουάντα, διευρύνοντας έτσι τη γεωγραφική εκπροσώπηση στο Κολλέγιο των Καρδιναλίων.
Από τους 133 Καρδινάλιους που θα συμμετάσχουν στο Κονκλάβιο – προέρχεται από τα λατινικά «cum clave» που σημαίνει «με κλειδί» – οι 108 είχαν επιλεγεί από τον Πάπα Φραγκίσκο. Για να εκλεγεί Πάπας πρέπει να εξασφαλίσει τα 2/3 των ψήφων, δηλαδή 89 ψήφους.
Οι Καρδινάλιοι χωρίζονται σε τρεις βασικές τάσεις: τους μεταρρυθμιστές, τους μετριοπαθείς και τους συντηρητικούς.
Κατά την έναρξη του Κονκλαβίου, οι καρδινάλιοι ψάλλουν τη Λιτανεία των Αγίων, έναν μυστικιστικό γρηγοριανό ύμνο, και ορκίζονται απόλυτη εχεμύθεια. Στη συνέχεια, η Καπέλα Σιστίνα κλείνει με τις χαρακτηριστικές διπλές πόρτες, ενώ ο υπεύθυνος της λειτουργίας εκφωνεί το «Extra omnes» («Έξω όλοι»), σηματοδοτώντας την απομόνωση των εκλεκτόρων.
Η διαδικασία αυτή διασφαλίζει την ανεξαρτησία και μυστικότητα της ψηφοφορίας, η οποία συνεχίζεται μέχρι να επιτευχθεί πλειοψηφία δύο τρίτων για την εκλογή νέου Πάπα. Ο κόσμος αναμένει το σήμα από την καμινάδα: μαύρος καπνός σημαίνει ότι δεν έχει επιτευχθεί πλειοψηφία, ενώ λευκός καπνός αναγγέλλει την επιτυχή εκλογή και την ανάδειξη του νέου Ποντίφικα, συνοδευόμενη από τις καμπάνες της Βασιλικής του Αγίου Πέτρου.
Η απόκρυφη διαδικασία της ψηφοφορίας
Οι ψηφοφορίες πραγματοποιούνται το πρωί και το απόγευμα, σε δύο διαφορετικές συνεδρίες.
Επιλέγονται τυχαία εννέα καρδινάλιοι, που αναλαμβάνουν συγκεκριμένους ρόλους σε κάθε συνεδρία: τρεις ελεγκτές επιβλέπουν την ψηφοφορία, τρεις infirmarii, όπως ονομάζονται, μαζεύουν τις ψήφους των ασθενών και τρεις αναθεωρητές που επιβεβαιώνουν τα αποτελέσματα.
Κάθε καρδινάλιος γράφει την επιλογή του σε ένα χαρτί με τις λατινικές λέξεις «εκλέγω ως ανώτατο ποντίφικα». Πλησιάζουν στην Αγία Τράπεζα ένας προς έναν και λένε: «Καλώ ως μάρτυρά μου, τον Χριστό τον Κύριο που θα είναι ο κριτής μου, ότι η ψήφος μου δίνεται σε εκείνον που, ενώπιον του Θεού, πιστεύω ότι πρέπει να εκλεγεί».
Το διπλωμένο ψηφοδέλτιο τοποθετείται σε ένα στρογγυλό δοχείο. Στη συνέχεια, τα ψηφοδέλτια ανοίγονται ένα προς ένα από τρεις ψηφολέκτες, οι οποίοι σημειώνουν τα ονόματα και τα διαβάζουν δυνατά.
Οι καρδινάλιοι μπορούν να κρατήσουν τη δική τους καταμέτρηση σε ένα χαρτί που τους παρέχεται, αλλά πρέπει να παραδώσουν τις σημειώσεις τους για να καούν στο τέλος της ψηφοφορίας.
Στη συνέχεια, οι ελεγκτές αθροίζουν τις ψήφους και γράφουν τα αποτελέσματα σε ξεχωριστό χαρτί, το οποίο φυλάσσεται στα παπικά αρχεία.
Καθώς ο ελεγκτής διαβάζει κάθε όνομα, τρυπά κάθε ψηφοδέλτιο με μια βελόνα μέσα από τη λέξη «eligo» (λατινικά για το “επιλέγω”), δένει τα ψηφοδέλτια με κλωστή και δένει έναν κόμπο.
Στη συνέχεια, τα ψηφοδέλτια παραμερίζονται και καίγονται στη σόμπα του παρεκκλησιού μαζί με ένα χημικό για να παραχθεί λευκός ή μαύρος καπνός- λευκός όταν εκλέγεται νέος Πάπας και μαύρος όταν δεν εκλέγεται.
Πόσο διαρκεί ένα κονκλάβιο
Πραγματοποιείται μόνο μία ψηφοφορία την πρώτη ημέρα, ενώ στη συνέχεια επιτρέπονται έως και τέσσερις γύροι ψηφοφορίας κάθε ημέρα.
Εάν δεν εκλεγεί κανείς μετά από τρεις ημέρες, η ψηφοφορία διακόπτεται για έως και μία ημέρα. Η ψηφοφορία συνεχίζεται και αν δεν εκλεγεί Πάπας μετά από άλλες επτά ψηφοφορίες, γίνεται νέα παύση της διαδικασίας, και ούτω καθεξής μέχρι να περάσουν περίπου 12 ημέρες ψηφοφορίας.
Εάν δεν επιλεγεί κανείς μετά από 33 γύρους, οι καρδινάλιοι προχωρούν σε επαναληπτικό γύρο των δύο πρώτων υποψηφίων, σύμφωνα με έναν σχετικά νέο κανόνα που εισήγαγε ο Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ’. Σε αντίθεση με τους προηγούμενους γύρους, οι δύο αυτοί υποψήφιοι δεν μπορούν να ψηφίσουν.
Το κονκλάβιο που εξέλεξε τον πάπα Φραγκίσκο το 2013 διήρκεσε περίπου 24 ώρες και χρειάστηκαν πέντε κάλπες, αλλά η διαδικασία μπορεί να διαρκέσει περισσότερο.
Τι συμβαίνει μόλις εκλεγεί ο νέος Πάπας
Μόλις εκλεγεί ο Πάπας, ο υπεύθυνος της λειτουργίας επιστρέφει στο παρεκκλήσι και ο πρύτανης του Κολλεγίου των Καρδιναλίων – ο οποίος διευθύνει το κονκλάβιο αν είναι κάτω των 80 ετών – ρωτά:
«Αποδέχεστε την εκλογή σας ως ανώτατος ποντίφικας;».
Μόλις ο καρδινάλιος λέει «αποδέχομαι», ο κοσμήτορας ρωτά: «Με ποιο όνομα θέλετε να σας προσφωνούν» και με την απάντησή του ο νέος Πάπας ανακοινώνει το εκκλησιαστικό του όνομα.
Στη συνέχεια, ο πρύτανης των Καρδιναλίων εισάγει τις πληροφορίες σε ένα επίσημο έγγραφο, λευκός καπνός βγαίνει από την καμινάδα της Καπέλα Σιξτίνα και οι καμπάνες της Βασιλικής του Αγίου Πέτρου χτυπούν.
Ο νέος Πάπας αλλάζει το λευκό ράσο του και ένας προς έναν οι κοκκινοφορεμένοι καρδινάλιοι πλησιάζουν για να ορκιστούν υπακοή. Αρχικά θα σταματήσει και θα προσευχηθεί στο παρεκκλήσι του Παύλου για λίγα λεπτά προτού βγει στο μπαλκόνι με θέα την πλατεία του Αγίου Πέτρου.
Τον προπορεύεται στο μπαλκόνι ένας καρδινάλιος που αναγγέλλει «Habemus papam!». («Έχουμε Πάπα!») και στη συνέχεια τον παρουσιάζει στον κόσμο στα λατινικά. Ο νέος ποντίφικας βγαίνει στο μπαλκόνι και εκφωνεί τα πρώτα του δημόσια λόγια ως πάπας.
Διαβάστε επίσης:
