Η εκτελεστική απόφαση 2025/1147 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τεράστια πρόστιμα έναντι παράνομων γεωργικών ενισχύσεων που δημοσιοποιήθηκε την Τρίτη 16/6 (μέσω ANT1, ακολούθησε χθες η Καθημερινή, αλλά είχε προηγηθεί τέσσερις μέρες ιστοσελίδα αγροτικής ενημέρωσης), αν και ήταν αναρτημένη από 13 Ιουνίου στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ, κανονικά δεν έπρεπε να αιφνιδιάσει κανένα. Για τα 415 εκατ. ευρώ από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Εγγυήσεων (ΕΓΤΕ) και το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ) που οι υπηρεσίες τους διαπίστωσαν ότι παράνομα καταβλήθηκαν από τον ΟΠΕΚΕΠΕ την περίοδο 2016 – 2023, η κυβέρνηση και το αρμόδιο υπουργείο ήταν πλήρως ενήμεροι από το περασμένο φθινόπωρο, αλλά επέλεξαν να αποσιωπήσουν την αναμενόμενη «καμπάνα».
Μια προσεκτική ανάγνωση στο κείμενο της απόφασης, που αφορά άλλα 15 κράτη μέλη της ΕΕ, αν και για πολύ μικρότερα ποσά, αποκαλύπτει ότι μέχρι να αποφασίσει η Κομισιόν να μη χρηματοδοτηθούν από τα ευρωπαϊκά ταμεία οι παράτυπες ενισχύσεις – που σημαίνει ότι πρέπει να επιβαρύνουν τον κρατικό προϋπολογισμό- είχαν προηγηθεί πολύμηνες έρευνες, διμερείς συνομιλίες και διαδικασίες συμβιβασμού με τις εθνικές αρχές, δηλαδή με το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και τον ΟΠΕΚΕΠΕ. Μάλιστα, βάσει των κανονισμών (ΕΕ) 1306/2013, (ΕΕ) 2021/2116 για τις χρηματοδοτήσεις της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής οι αποφάσεις απόρριψης πληρωμών από την Κομισιόν δεν μπορούν να αφορούν δαπάνες που έγιναν 24 μήνες πριν την ανακοίνωσή τους. Που σημαίνει ότι υπάρχουν άλλα δυο χρόνια υπό έλεγχο, που δεν αποκλείεται να συνοδεύονται από νέα πρόστιμα.
Ελληνικό το 76% των παράνομων ενισχύσεων…
Ωστόσο, το πιο ενδιαφέρον στην απόφαση της Κομισιόν είναι ότι από τα 544 εκατομμύρια ευρώ παράνομων ενισχύσεων που εντόπισε σε 16 χώρες, τα 415 εκατ. ευρώ, ή το 76% του συνόλου, αφορούν την Ελλάδα. Αν υπήρχε πρωταθλητισμός στην παρατυπία (ή και κανονική απάτη) εις βάρος των ευρωπαϊκών γεωργικών κονδυλίων, η χώρα θα ήταν πρώτη χωρίς αντίπαλο. Κι αυτό παρότι στους ελεγχόμενους είναι χώρες που αντλούν πολλαπλάσιους πόρους από τα ευρωπαϊκά γεωργικά ταμεία, όπως η Γαλλία, η Ιταλία και η Ισπανία.
Από τη σύγκριση με των ποσών που καταλογίζονται ως παράτυπες ενισχύσεις από την Κομισιόν στην Ελλάδα και τις άλλες χώρες, δυο πράγματα μπορεί να υποθέσει κανείς: ή οι αρχές πληρωμής των άλλων χωρών είναι έντιμες και αδιάφθορες μέχρι μυελού των οστέων, ή αντιθέτως ξέρουν να παραπλανούν τις ευρωπαϊκές ελεγκτικές αρχές πολύ πιο «επαγγελματικά» και νομότυπα από τον δικό μας ΟΠΕΚΕΠΕ. Μερικοί αριθμοί είναι χαρακτηριστικοί:
- Στις «δημοσιονομικές διορθώσεις – εξαιρουμένης της πολλαπλής συμμόρφωσης» του Ευρωπαϊκού Γεωργικού Ταμείου Εγγυήσεων (ΕΓΤΕ), που αφορούν άμεσες ενισχύσεις και χρηματοδοτήσεις στήριξης στους αγρότες, από τα συνολικά 455 εκατ. ευρώ που θα αφαιρεθούν από μελλοντικές καταβολές, τα 392 εκατ. ευρώ (86%) βαραίνουν την Ελλάδα, έναντι: 85.000 μόλις του Βελγίου, 1,9 εκατ. της Τσεχίας, 1,1 εκατ. της Ισπανίας, 9 εκατ. της Ουγγαρίας, 1,7 εκατ. της Ιταλίας, 1,9 εκατ. της Ολλανδίας, 35 εκατ. της Πορτογαλίας (έρχεται δεύτερη, αλλά με λιγότερο από 1/10 του ελληνικού άθλου), 4,9 εκατ. της Ρουμανίας και 3,5 της Σουηδίας.
- Στις «δημοσιονομικές διορθώσεις στο πλαίσιο της πολλαπλής συμμόρφωσης», δηλαδή μειώσεις ενισχύσεων λόγω μερικής παραβίασης των όρων, εντοπίστηκαν 30,8 εκατ. ευρώ παράτυπων πληρωμών, από τα οποία 18, 9 εκατ. στην Ελλάδα (61%). Δεύτερη έρχεται η Δανία με 7,3 εκατ., τρίτη η Βουλγαρία με 4,4 εκατ. και ακολουθεί η Ισπανία με μόλις 147.000 ευρώ.
- Στα κονδύλια που επιστρέφονται με βάση αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου η Ελλάδα δεν «εκπροσωπείται», της καταλογίστηκαν όμως άλλα 3,7 εκατ. ευρώ, σε σύνολο 5 εκατ. (74%!) που βαραίνουν 4 χώρες για άλλη κατηγορία «δημοσιονομικών διορθώσεων».
Και επί κυβέρνησης ΝΔ το 75% από αυτές
Πέρα από τις συντριπτικές συγκρίσεις με τις άλλες χώρες της ΕΕ που αναδεικνύουν τη χώρα αρνητικό πρωταθλητή στην παραβίαση των κανονισμών για τα γεωργικά κονδύλια, οι οποίες προφανώς προσέλκυσαν την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία να ερευνήσει σε βάθος τη δράση του ΟΠΕΚΕΠΕ (σ.σ. τα τωρινά πρόστιμα δεν έχουν σχέση με τις νέες έρευνες), έχουν ενδιαφέρον και οι ανά έτος επιδόσεις της Ελλάδας στο «άθλημα». Από τα 392 εκατ. ευρώ που αφορούν το μεγαλύτερο ποσό, τις «δημοσιονομικές διορθώσεις – εξαιρουμένης της πολλαπλής συμμόρφωσης» του Ευρωπαϊκού Γεωργικού Ταμείου Εγγυήσεων (ΕΓΤΕ):
- Τα 101 εκατ. ευρώ αφορούν τα έτη 2016-2019, δηλαδή τη διακυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, περιλαμβανομένων και περίπου 40 εκατ. που καταλογίστηκαν μετά το 2020, επί κυβέρνησης ΝΔ.
- Τα υπόλοιπα 290 δισ. βαρύνουν τη διακυβέρνηση Μητσοτάκη και μάλιστα σε πολύ μεγάλα επιμέρους ποσά για συγκεκριμένες κατηγορίες ενισχύσεων. Για παράδειγμα, για η Κομισιόν απορρίπτει στρεμματικές ενισχύσεις ύψους 85 εκατ. ευρώ του έτους 2020, 80,4 εκατ. ευρώ του 2021, 83,1 εκατ. ευρώ του 2022. Αυτά τα σχεδόν 250 εκατ. ευρώ της πρώτης τετραετίας Μητσοτάκη αποκαλύπτουν ότι ο μηχανισμός «φουσκώματος» του λογαριασμού με το… θαύμα πολλαπλασιασμού των στρεμμάτων δούλεψε στο φουλ. Εχει δε ενδιαφέρον ότι το μεγαλύτερο μέρος αυτών των ενισχύσεων, πάνω από 200 εκατ. ευρώ, καταβλήθηκαν με καθυστέρηση 1- 2 ετών μόλις ένα μήνα πριν τις εκλογές του Μαΐου 2023 και του περίφημου θριάμβου του «41%».
Η OLAF και η «rubbish Greek tragedy”
Βεβαίως, η εστίαση που γίνεται στις αγροτικές ενισχύσεις και τα κονδύλια 415 εκατ. ευρώ (μέχρι στιγμής) που αναγκαστικά χάνονται από τα 19 δις. της ΚΑΠ που αναλογούν την περίοδο 2023-2027 στην Ελλάδα, ίσως αδικεί τις «επιδόσεις» της και σε άλλους τομείς χρηματοδότησης που ελέγχουν οι ευρωπαϊκές αρχές. Κατά σύμπτωση μόλις χθες δόθηκε στη δημοσιότητα η ετήσια έκθεση της OLAF, του υπηρεσίας που έχει δημιουργηθεί εδώ και 25 χρόνια για την καταπολέμηση της απάτης σε βάρος των ευρωπαϊκών ταμείων. Συνοπτικά, η OLAF πέρσι συνέστησε στις ευρωπαϊκές αρχές να ανακτήσουν 871,5 εκατ. ευρώ χρηματοδοτήσεων από τον προϋπολογισμό της ΕΕ, απέτρεψε την αδικαιολόγητη δαπάνη 43,5 εκατ. ευρώ, διασφάλισε έσοδα 419 εκατ. ευρώ από δασμούς και ΦΠΣ μέσω προληπτικών μέτρων,ολοκλήρωσε 246 έρευνες και ξεκίνησε άλλες 230 νέες έρευνες. Η OLAF επαίρεται ότι την τελευταία τριετία, οι έρευνές της οδήγησαν στην ανάκτηση 4,5 δισ. ευρώ και στην πρόληψη παράτυπων δαπανών ύψους άνω των 800 εκατ. ευρώ.
Εχει μερίδιο συμμετοχής σε αυτόν τον απολογισμό η Ελλάδα; Αλίμονο αν δεν είχε! Από τις 104 έρευνες που έκανε το 2024 για κατάχρηση πόρων του RRF, του ευρωπαϊκού Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, οι 5 αφορούσαν την Ελλάδα, 2 μέχρι στιγμής έχουν κλείσει με συστάσεις. Από τις 71 περιπτώσεις κατάχρησης ευρωπαϊκών πόρων που η OLAF έχει στείλει για περαιτέρω έρευνα και διώξεις στην Ευρωπαϊκή Εισαγγελία την περίοδο 2020-2024, οι 8 αφορούν την Ελλάδα, μια είναι αυτή του ΟΠΕΚΕΠΕ. Η έκθεση της OLAF περιλαμβάνει και ένα παράδειγμα που δεν περιποιεί τιμή για τη χώρα. Υπό τον τίτλο «Μια ελληνική τραγωδία απορριμμάτων» (“Α rubbish Greek Tragedy”) αναφέρεται στην ανάκτηση ευρωπαϊκών πόρων 1,165 εκατ. ευρώ που ολοκληρώθηκε πέρσι για έναν από τα πολλά έργα υγειονομικής ταφής στερεών αποβλήτων (ΧΥΤΑ) που ξεκίνησε το 2016, παρέμεινε αδρανής για τρία χρόνια και τέθηκε σε λειτουργία το 2019, παραβιάζοντας κατάφωρα τους περιβαλλοντικούς νόμους. «Τα ευρήματα ήταν σκανδαλώδη. Αποκαλύφθηκε μια περίπλοκη σειρά παρατυπιών με αποκορύφωμα μια ζημία 1 εκατομμυρίου ευρώ για την ΕΕ», αναφέρει η έκθεση της OLAF, αν και αυτό το πολύτιμο 1 εκατ. ευρώ είναι σταγόνα στον ωκεανό των 70 και πλέον δισ. του Ταμείου Ανάκαμψης, του ΕΣΠΑ και της ΚΑΠ που διαχειρίζεται κατά βούληση η κυβέρνηση Μητσοτάκη.
Η απόφαση της Κομισιόν
Διαβάστε επίσης:
ALCO: Άνοδος για τη ΝΔ, δεύτερο το ΠΑΣΟΚ, σε πτώση η Πλεύση – Τι ζητά το 55% για τα Τέμπη
Στη Βουλή την Τετάρτη ο Κυριάκος Μητσοτάκης στη συζήτηση για την Προανακριτική για τα Τέμπη
