Η είδηση για την κατάργηση της φυσικής κάρτας από τα ΑΤΜ και την αντικατάστασή της με mobile wallets δεν είναι απλώς μια τεχνολογική αναβάθμιση. Είναι άλλη μία έκφανση της βαθιάς σχέσης μεταξύ καπιταλισμού και αυτοματοποίησης. Ο καπιταλισμός, στη διαρκή του ανάγκη για μεγιστοποίηση του κέρδους και μείωση του κόστους, αγκαλιάζει την αυτοματοποίηση όχι από αγάπη για την τεχνολογική πρόοδο, αλλά γιατί κάθε αυτόματο μηχάνημα σημαίνει λιγότερους εργαζομένους, λιγότερα κόστη, περισσότερα έσοδα.
Τα ΑΤΜ χωρίς κάρτα, οι ψηφιακές πληρωμές, τα αυτόματα ταμεία, τα chatbot αντί για υπαλλήλους – όλα συνδέονται με τη λογική του «λιγότερος άνθρωπος, περισσότερη απόδοση». Και ως καταναλωτές, δεν είμαστε απλώς χρήστες αυτών των τεχνολογιών. Είμαστε ταυτόχρονα προϊόν και στόχος. Το smartphone δεν είναι απλά ένα εργαλείο. Είναι ο νέος φορέας της ταυτότητάς μας στο ψηφιακό οικοσύστημα, μέσω του οποίου καταγράφονται, προωθούνται και μονεταρίζονται οι ανάγκες μας.
Ζούμε σε μια εποχή όπου το «ευκολία» συχνά σημαίνει «παραίτηση από τον έλεγχο». Αντί να είμαστε πολίτες που απαιτούν υπηρεσίες, γινόμαστε προφίλ που αναλύονται. Η τράπεζα δεν βλέπει πια τον πελάτη, αλλά τον χρήστη, το pattern, το data point.
Η αυτοματοποίηση υπό τον καπιταλισμό δεν μας ελευθερώνει. Μας ενσωματώνει πιο βαθιά στο σύστημα κατανάλωσης, μειώνοντας τον χώρο για ανθρώπινη επαφή, εργατικό δυναμικό και – το κυριότερο – αληθινή επιλογή. Πατάμε ένα κουμπί, αλλά οι αποφάσεις έχουν παρθεί ήδη για εμάς. Από αλγόριθμους. Για το κέρδος.
